Διαστρεβλώσεις τῆς ἑλληνικῆς αἰσθητικῆς

Ὁ Μεταξᾶς τὸ 1938 διέταξε νὰ ἀποχρωματιστοῦν τὰ σπίτια τῶν Κυκλάδων καὶ νὰ βαφτοῦν ὅλα ἄσπρα, μὲ ἀσβέστη, ἔπειτα ἀπὸ τὶς συμβουλὲς ἑνὸς διάσημου δυτικοῦ ἀρχιτέκτονα, τοῦ φιλοχιτλερικοῦ Le Corbusier. Ἡ πραγματικότητα εἶναι ὅτι τὰ σπίτια τῶν Κυκλάδων ἦταν βαμμένα μὲ μύρια ὅσα χρώματα. Σήμερα, ἡ χολέρα τοῦ λευκοῦ ἔχει καταβροχθίσει τὰ πάντα. Ἀκόμη καὶ περιοχὲς ποὺ εἶχαν προστατευτεῖ ἀπὸ τέτοιες ἐπεμβάσεις, ὅπως ἡ ἠπειρωτικὴ ΒΔ Ἑλλάδα (Δ. Μακεδονία, Ἤπειρος) κ.ἀ., γέμισαν μὲ ἄσπρα χρωματισμένα κτήρια, γιατὶ «τὸ πορτοκαλί, τὸ μὼβ καὶ τὸ πράσινο εἶναι τούρκικα χρώματα».

Παλαιότερη διαστρέβλωση, τῆς ἀρχαίας αἰσθητικῆς αὐτὴ τὴ φορά, εἶχε συμβεῖ μὲ τὸν ἱστορικὸ τῆς τέχνης Winckelmann, ποὺ στὰ μέσα περίπου τοῦ 18ου αἰ. φαντάστηκε ὅτι τὰ ἀρχαῖα καὶ ρωμαϊκὰ ἀγάλματα καὶ ἡ γλυπτικὴ ἦταν ἀχρωμάτιστα, λευκὰ μάρμαρα, καὶ ἐξύμνησε τὴ λευκότητά τους. Στὴν πραγματικότητα, ὅπως ἔδειξαν οἱ μεταγενέστερες ἀρχαιολογικὲς ἔρευνες, οἱ Ἕλληνες καὶ ἐνίοτε οἱ Ρωμαῖοι ἔβαφαν τὰ γλυπτά τους (ἀγάλματα καὶ μή). Ἀκόμη κι ὁ Παρθενώνας ἦταν βαμμένος γαλάζιος, ἡ ὀροφή του τουλάχιστον. Ὡστόσο, ἡ αἰσθητικὴ ἀντίληψη περὶ λευκοῦ χρώματος δὲν σταμάτησε, δὲν διακηρύχθηκε ὡς ἕνα ἀκόμα ψέμα τοῦ Διαφωτισμοῦ καὶ τοῦ Γερμανισμοῦ γιὰ τὸν Ἑλληνισμό, ἀλλὰ ὑφίσταται ἀκόμα στὶς φαντασιώσεις Ἑλλήνων καὶ τουριστῶν.

Μιὰ πιὸ ἄγνωστη περίπτωση παραχάραξης εἶναι αὐτὴ τῆς ὅψης τῶν βυζαντινῶν κτηρίων. Οἱ Βυζαντινοί, συχνὰ ἔκτιζαν μὲ τοῦβλα τὰ κτίσματά τους (ἀνάκτορα κ.λπ.) καὶ προτιμοῦσαν νὰ τὰ ἐπενδύουν μὲ μάρμαρο (ὀρθομαρμάρωση) ἤ, ἐναλλακτικά, τὰ ἐπέχριαν μὲ ἀσβέστη καὶ τὰ ἔβαφαν. Ὅμως, μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου, μὲ σεισμοὺς κ.λπ., τὰ κτίσματα κατέρρεαν, τὰ μάρμαρα ἔπεφταν ἀπὸ τοὺς ἐναπομείναντες τοίχους καὶ λεηλατοῦνταν, ὁ ἀσβέστης ἔπεφτε κι αὐτός. Ἔμεινε σήμερα, μόνο τὸ κοκκινωπὸ τοῦβλο. Ἔτσι, οἱ σημερινοὶ ἀρχιτέκτονες ἔμειναν μὲ τὴν ἐντύπωση πὼς αὐτὸ εἶναι ἡ ἀρχική, βυζαντινὴ ἀρχιτεκτονικὴ πρόταση γιὰ τὴν ἐμφάνιση τῶν κτηρίων. Κατὰ συνέπεια, ἄρχισαν νὰ χτίζουν δῆθεν βυζαντινότροπα δημόσια κτήρια μὲ γυμνὸ τὸ τοῦβλο. Παραδείγματα ἔχουμε στὴ Θεσσαλονίκη δύο, τὸ Μέγαρο Μουσικῆς καὶ τὸ Βυζαντινὸ Μουσεῖο.

Ἡ ζημιὰ βεβαίως, συνεχίζεται. Ὄχι μόνο γιατὶ ἡ ἀντίκρουσή της δὲν περνάει στὸ χῶρο τῆς ἐκπαίδευσης, ἀλλὰ γιατὶ οἱ ἀρχιτέκτονες στὴν Ἑλλάδα (προσοχή: δὲν λέω ἕλληνες ἀρχιτέκτονες) ἔχουν ἄλλους καημούς: νὰ μιμηθοῦν τὴ μοντέρνα σαβούρα μὲ γυμνὰ τσιμέντα, μὲ γυαλὶ κι ἀτσάλι. Ἐπιπλέον, ὁ χρωματισμὸς τῶν κτηρίων θεωρεῖται κίτς, λοῦμπεν κατάσταση κατάλληλη μόνο γιὰ ὑπανθρωπικὲς «ἐργατικὲς κατοικίες» τοῦ ’70. Σὲ ὅλη τὴν Ἑλλάδα ἀγαποῦν τὸ λευκό.

 

 

Advertisement
This entry was posted in παράδοση, παλιά και νέα θεότητα, τέχνη, Αρχαιότητα, Δυτικοί, Θεσσαλονίκη, Ρωμανία, βυζαντινή αρχιτεκτονική, ελληνορωμαϊκή τέχνη and tagged , , , , , , , . Bookmark the permalink.

2 Responses to Διαστρεβλώσεις τῆς ἑλληνικῆς αἰσθητικῆς

  1. Παράθεμα: Λευκά σπίτια – manolisgvardis

Σχολιάστε

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Σύνδεση με %s