Ἰωάννης Δαμασκηνός, Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως, 27 (100) Περὶ ἀναστάσεως
…καὶ θὰ παραδοθεῖ ὁ Διάβολος καὶ οἱ δαίμονές του καὶ ὁ ἄνθρωπος αὐτοῦ, δηλαδὴ ὁ ἀντίχριστος, καὶ οἱ ἀσεβεῖς καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ στὸ αἰώνιο πῦρ, ποὺ δὲν εἶναι βέβαια ὑλικό, ὅπως τὸ δικό μας, ἀλλ’ ὅπως τὸ ξέρει ὁ Θεός
…καὶ παραδοθήσεται ὁ Διάβολος καὶ οἱ δαίμονες αὐτοῦ καὶ ὁ ἄνθρωπος αὐτοῦ ἤγουν ὁ ἀντίχριστος καὶ οἱ ἀσεβεῖς καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον, οὐχ ὑλικὸν οἷον τὸ παρ’ ἡμῖν, ἀλλ’ οἷον εἰδίη Θεός.
Ιωάννης Δαμασκηνός, Κατὰ Μανιχαίων Διάλογος, ἔκδ. Kotter (τ. 4)
44 (σ. 376)
Ὁ Θεὸς οὐ κολάζει τινὰ ἐν τῷ μέλλοντι, ἀλλ’ ἕκαστος ἑαυτὸν δεκτικὸν ποιεῖ τῆς μετοχῆς τοῦ θεοῦ. Ἔστι δὲ ἡ μὲν μετοχὴ τοῦ θεοῦ τρυφή, ἡ δὲ ἀμεθεξία αὐτοῦ κόλασις
Ὁ Θεὸς δὲν τιμωρεῖ κανέναν στὸ μέλλον, ἀλλὰ ὁ καθένας κάνει τὸν ἑαυτό του δεκτικὸ τῆς μετοχῆς τοῦ Θεοῦ. Ἡ μετοχὴ τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀπόλαυση, ἐνῶ ἡ ἀμεθεξία αὐτοῦ κόλαση.
75 (σ. 392)
Οἱ δὲ ἁμαρτωλοὶ ποθοῦντες τὴν ἁμαρτίαν καὶ μὴ ἔχοντες τὰς ὕλας τῆς ἁμαρτίας, ὡς ὑπὸ πυρὸς καὶ σκώληκος κατεσθιόμενοι, κολάζονται μηδεμίαν παρηγορίαν ἔχοντες. Τί γάρ ἐστιν κόλασις εἶ μὴ τοῦ ποθουμένου στέρησις;
Οἱ ἁμαρτωλοί, ποθώντας τὴν ἁμαρτία καὶ
μὴ ἔχοντας τὰ ὑλικὰ τῆς ἁμαρτίας, σὰν νὰ κατατρώγονται ἀπὸ φωτιὰ καὶ σκουλήκια, βασανίζονται χωρὶς νὰ ἔχουν καμμιὰ παρηγοριά. Γιατὶ τί ἄλλο εἶναι κόλαση, παρὰ στέρηση ἐκείνου ποὺ ἐπιθυμοῦμε πολύ;
Γρηγόριος Νύσσης, Περὶ ψυχῆς καὶ ἀναστάσεως Patrologia Greca 46,
είναι εύλογο και η αναφορά τώρα σε άδη, να μην υπονοεί κάποιον τόπο που έχει αυτό το όνομα, αλλά να εννοεί μια κατάσταση βίου, αιώνια και ασώματη· σ’ αυτήν, μας διδάσκει η Γραφή, ζει
η ψυχή.
εἰκὸς δήπου καὶ τὸν μνημονευθέντα νῦν ἅδην μὴ τόπον τινὰ οὕτως ὀνομαζόμενον οἴεσθαι, ἀλλά τινα κατάστασιν ζωῆς ἀειδῆ καὶ ἀσώματον, ἧ τὴν ψυχὴν ἐμβιοτεύειν παρὰ τῆς Γραφῆς ἐκδιδασκόμεθα.
Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, P.G. 88, 1137C
…τὸ αὐτὸ γὰρ πῦρ καταναλίσκον καὶ φωτίζον φῶς ὀνομάζεται
Σύνοψη: Ἡ κόλαση δὲν εἶναι τόπος, εἶναι ὅμως πραγματικότατη. Ἡ φωτιὰ δὲν εἶναι ὑλική. Τὸ πῦρ ποὺ κολάζει εἶναι τὸ ἴδιο ποὺ φωτίζει. Ὁ Θεὸς δὲν κολάζει κανέναν, τὰ σκουλήκια εἶναι παρομοίωση τοῦ βασανισμοῦ ὁ ὁποῖος προκύπτει ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ κολασμένοι στεροῦνται αὐτὸ ποὺ ἐπιθυμοῦν.
Ὅταν λοιπόν κάποιοι λένε ὅτι ἡ κόλαση εἶναι ἄκτιστη, τὸ ἐπεξηγοῦν (αὐτὸ δὲν τὸ πρόσεξαν οἱ πολυπράγμωνες ἀνίδεοι καὶ πανάσχετοι), λέγοντας ὅτι εἶναι οἱ ἴδιες ἄκτιστες θεῖες ἐνέργειες ὅπως (ἐπειδή) γίνονται ἀντιληπτὲς ἀπὸ καθένα ἀνάλογα μὲ τὴν πνευματικὴ κατάστασή του ὅπως παγιώθηκε κατὰ τὸ θάνατό του, καὶ εἴτε κολάζεται εἴτε ὄχι. Δὲν ἐννοοῦν ὅτι ὁ Θεὸς κολάζει ἢ εἶναι πραγματικὰ ὁ ἴδιος ἡ κόλαση. Εἶναι οἱ ἁμαρτωλοὶ ποὺ (ἐξαιτίας τῆς ἁμαρτωλότητά τους) τὸν βλέπουν ὡς κόλαση, ὡς ἐχθρό, καὶ κολάζονται. Ἐπειδὴ οἱ αἱρετικοὶ δὲν πιστεύουν στὴ διάκριση οὐσίας-ἐνέργειῶν, θεωροῦν ὅτι ὁ Θεὸς ἐνεργεῖ ἐν χρόνῳ στὸν κόσμο μὲ κτιστὲς ἐνέργειες, ἄρα θεωροῦν κι ὅτι ἡ κόλαση εἶναι κτιστή, κατασκεύασμα τοῦ Θεοῦ, εἰδάλλως εἶναι σὰ νὰ λέμε ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι κόλαση.
Ὅμως κάποιοι πιστεύουν ὅτι δὲν ὑπάρχει τέτοια διάκριση οὐσίας-ἐνέργειῶν στὸ Θεό, καὶ σὰν τὸν καταδικασμένο γιὰ τὶς ἀπόψεις του καὶ ὄντα ὑπὸ τὴν ἐπιρροὴ τοῦ παπικοῦ Σχολαστικισμοῦ Νικηφόρο Γρηγορᾶ (Ρωμαϊκὴ Ἱστορία, PG 148, 1424C), κοροϊδεύουν τὸν Παλαμᾶ (ποὺ ἔλεγε πάνω-κάτω τὰ ἴδια μὲ τοὺς προαναφερθέντες Πατέρες καὶ ἁγίους) λέγοντας ὅτι λέει πὼς τὸ πῦρ εἶναι ἄκτιστο, δηλαδὴ ὅτι ἡ κόλαση εἶναι ὁ Θεός.
Ὅποιος βάζει τὸν ἑαυτό του πάνω ἀπὸ τὴν ἑρμηνεία τῶν Πατέρων (“κάποιοι πατέρες”!), ἂς κάνει τὴ δική του ἐκκλησία. Ὀρθόδοξος πάντως δὲν εἶναι -καὶ ἔτσι πρέπει νὰ χαρακτηρίζεται καὶ νὰ ἀντιμετωπίζεται ὅποιος ἀπορρίπτει τὴν ἑρμηνεία τῶν Πατέρων. Ἔξω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία ἂς λέει ὅ,τι θέλει, ἐλεύθερα, ὑπὸ τὴν προϋπόθεση ὅτι παραδέχεται πὼς εἶναι ἐκτὸς (Ὀρθόδοξης) Ἐκκλησίας. Κι ὅποιος δὲν ἀναγνωρίζει τὴν αὐθεντία τῶν Πατέρων, ἂς ἀρκεστεῖ στὶς σόλες (παπουτσιῶν) σκριπτοῦρες του, καὶ στὸ σοφὸ μυαλουδάκι του ποὺ ἑρμηνεύει σωστὰ τὰ ἐδάφια τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ὡς καλὸς γνήσιος αἱρετικός -καὶ φυσικὰ παπικός, ἀφοῦ μὲ αὐτοὺς συμφωνεῖ (κι ὄχι μὲ τοὺς Πατέρες) σχετικὰ μὲ τὴν κόλαση.
Συνεπῶς, συζητήσεις/σχόλια μὲ βάση τὴν “λογικὴ ἐπιχειρηματολογία κι ἀνάλυση τῶν Γραφῶν” (σὰν αὐτὲς τοῦ Λούθηρου καὶ τοῦ Σχολαστικισμοῦ) ἔξω καὶ ἄσχετα ἀπὸ τὸ τί ὑποστηρίζουν οἱ Πατέρες, δὲν θὰ ἔχουν θέση ἐδῶ.
Χρονογραφίες 
Δεν τα λέτε κατευθείαν με τον άλλον, που με έχει ζαλίσει στα κατεβατά και βαριέμαι
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Γιὰ τὸ καλό σου τὸ κάνει. Χὰ χά! Ἄκους ἐκεῖ 2017. Τίποτα ποὺ νὰ παρερμηνεύτηκε ἀπὸ τὸ 1180, καὶ ποὺ τὸν ἀδίκησε, ἔχει νὰ στὸ παραθέσει, ἢ μόνο ξεσκονίζει τὶς εἰκόνες;
Τώρα, διάλογος, γιὰ νὰ πάω σὲ πιὸ ἀνθρώπινο πλασίο, ἔχει καὶ κάποιες προϋποθέσεις τυπικῆς εὐγένειας. Ὅταν κάποιος βρίσκει ἀστεῖο νὰ κοροϊδεύει ὡς χοντρὸ ἕναν ἄλλο, ἢ -πάλι ὡς “ἀστεῖο”- νὰ βγάζει («ἀναρωτώμενος») κάποιον ἄλλον νὰ ἔχει σχέσεις μὲ Ἑβραία ἐπειδὴ ὁ δεύτερος ὑποστηρίζει τὸ Ἰσραὴλ ἔναντι τῶν Ἀράβων, καὶ διαρκῶς πολλὰ ἄλλα τέτοια βουνίσια ἀστεῖα, μᾶλλον στὸ σπίτι του διδάχθηκε διαφορετικὸ κώδικα ἐπικοινωνίας μὲ ἀγνώστους. Μιά, δυό, τρεῖς, τέσσερις: ἀπὸ κάποια στιγμὴ καὶ μετά, ὅμως τέτοιοι τύποι (ποὺ δὲν ἔχουν καὶ κάτι σοβαρὸ νὰ συνεισφέρουν), ἀναπόφευκτα ὄχι μόνο ἀποκλείονται ἀπὸ τὸ ἱστολόγιο αὐτό, ἀλλὰ χαρακτηρίζονται δεόντως στὸ διηνεκὲς (δὲν ἄλλαξε ἄλλωστε ἡ συμπεριφορά τους) μὲ τὸν ἀντίστοιχο τρόπο. Τὸ ὅτι αὐτὸ δὲν εἶναι προκατάληψη φαίνεται ἀπὸ τὸ γεγονός ὅτι, στὸ ἱστολόγιο αὐτὸ ἔχουν γίνει δεκτὰ σχόλια ἄλλων τρίτων τὰ ὁποῖα ἦταν πολὺ πιὸ σκληρὰ ἐνάντια στὶς ἀπόψεις τοῦ ἱστολογίου ἀπὸ ὅ,τι τὰ σχόλια τοῦ ἐν λόγῳ τρόλλ. Κι ὁ λόγος ποὺ ἔγιναν ἀποδεκτὰ εἶναι ὅτι τὰ σχόλια αὐτὰ εἶχαν ἕνα νόημα καὶ κάποιο περιεχόμενο ποὺ δὲν καταλήγει οὔτε ἀνάγεται σὲ χαχανητὰ περὶ σωματότυπου ἢ νύξεις περὶ προσωπικῆς ζωῆς. Αἴ, φυσικά, λοιπόν: Γιατί νὰ μιανθεῖ τὸ ἱστολόγιο;
Καλὴ συνέχεια μὲ τὸ «κυτίο παραπόνων» λοιπόν!
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Ακριβώς όπως τα λέτε κύριε αρθρογραφε. Έτσι ορθοτομειται ο λόγος της Αληθείας. Εάν δεν εμπιστεύεσαι αυτούς που με κόπους και δάκρυα έφτασαν στη θέωση, τότε κατεβάζεις την Ορθοδοξία σε φιλοσοφικό σύστημα ή σε ιδεολογική πρόταση. Αμφότερα ανθρωπογενή, στερούμενα Αληθείας και άρα αιρετικά.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Φυσικά, ὅ,τι καινούργιο φέρνουν οἱ σύγχρονοι θεολόγοι πρέπει νὰ ἐλέγχεται, ὅ,τι ὅμως ἔχει παραδοθεῖ ἀπὸ τοὺς Πατέρες δὲν ἀμφισβητεῖται -εἴτε τὸ χρησιμοποιοῦν ὡς αὐτονόητο γεγονὸς στὴν ἐπιχειρηματολογία τους πρόσφατοι θεολόγοι, εἴτε τὸ ἀγνοοῦν. Ἀμφισβητοῦν κάποιοι τὶς ἀποφάνσεις τῶν Πατέρων γιὰ τὸ τί εἶναι τὸ πῦρ καὶ ἡ κόλαση (ἐνδεικτικὰ ἔβαλα μόνο 3, θὰ μποροῦσα νὰ παραθέτω καὶ Παλαμᾶ καὶ τὸν Ἰσαὰκ τὸ Σύρο, καί, φυσικά, καὶ ἄλλους).
Αὐτὰ λέει ἡ Ὀρθοδοξία, ἅμα τοὺς ἀρέσει. Ἅμα δὲν εἶναι ἱκανοποιημένοι ἀπὸ τοὺς Πατέρες, κι ἀκόμη χειρότερα, ἅμα ἀμφισβητοῦν ὅτι οἱ Πατέρες κάνουν καλύτερη ἑρμηνεία ἀπὸ τὰ (ἄσχετα ἢ καὶ ρητορικά) “ἐρωτήματά” τους, τότε ἁπλῶς ἐπιβεβαιώνουν τὴ θέση μου ὅτι εἶναι –ὅσο κι ἂν λένε ὅτι εἶναι Ὀρθόδοξοι– ὑπὲρ τῆς προτεσταντικῆς sola scriptura (προσπαθώντας νὰ φέρουν σὲ ἀντίθεση Πατέρες καὶ ἁγία Γραφή μὲ τὰ “ἐρωτήματά” τους) καὶ τοῦ ρωμαιοκαθολικοῦ Σχολαστικισμοῦ -ὁ ὁποῖος εἶχε τὸ θράσος νὰ κατακρίνει τὶς ἀπόψεις τοῦ ἅγιο Γρηγόριου Παλαμᾶ. Θέλουν νὰ φανοῦν ἀνώτεροι καὶ σοφότεροι ἀπὸ τοὺς Πατέρες παραθέτοντας βιβλικὰ ἐδάφια ἐπὶ ἐδαφίων, λὲς καὶ οἱ Πατέρες δὲν τὰ γνώριζαν αὐτὰ καὶ ἄλλα πολλὰ ἐδάφια (τὰ ὁποῖα ἐξυπνακίστικα πετᾶνε διάφοροι “πρὸς διάλογο”) ὅταν ἀποφαίνονταν (οἱ Πατέρες) γιὰ τὸ πῦρ ποὺ ἄλλους καίει καὶ ἄλλους φωτίζει ὅτι εἶναι τὸ ἴδιο. Εἶναι ἐπειδὴ τὰ διάφορα τρόλλ νομίζουν ὅτι κάνουν ἑρμηνεία στὸν Πλάτωνα καὶ σὲ κάποιον ἄλλον φιλόσοφο, ἔτσι βλέπουν τὴ θεολογία καὶ τὶς ἀπόψεις τῶν Πατέρων καὶ τὴν ἐξέταση τοῦ κειμένου τῆς ἁγίας Γραφῆς, ὡς φιλολογικὴ ἐργασία ἢ μαθηματικὸ πρόβλημα α+β=γ.
Διάλογος μὲ τοὺς πάντες χωρὶς προϋποθέσεις δὲν γίνεται. Μιὰ ἀπὸ τὶς προϋποθέσεις γιὰ διάλογο ἐπὶ τέτοιων ζητημάτων εἶναι ἡ ἀποδοχὴ ὡς ἔσχατης αὐθεντίας τῶν Πατέρων (καὶ φυσικά, τῶν ὀρθόδοξων δογμάτων, γιὰ τὰ βασικὰ ζητήματα), εἰδικὰ γιὰ τέτοια ζητήματα. Γιὰ ὅ,τι ἀποφάνθηκε ἡ Ἐκκλησία καὶ οἱ Πατέρες, δὲν θὰ τὸ ξανασυζητήσουμε “μήπως ἀγνόησε τὸ τάδε ἐδάφιο” καὶ ἄλλες τέτοιες ἀνοησίες. Τόσο ἁπλό. Δὲν τοῦ ἦρθε στὸ κεφάλι τοῦ Δαμασκηνοῦ ἐξαιτίας τῆς ἀνθρώπινης σοφίας του νὰ πεῖ ὅτι τὸ πῦρ τῆς κόλασης δὲν εἶναι ὑλικό. Τόσο ἁπλό. Ἐπιπόλαια ἐπιχειρήματα, ὅτι δὲν χρησιμοποιοῦμε τὸν Γρηγόριο Νύσσης σὲ ἄλλα θέματα ἐκτὸς ἀποκατάστασης τῶν πάντων (ἡ ὁποία δὲν ἔχει τὸ ὠριγενικὸ νόημα, ὅπως κι ἐκείνη τοῦ Μάξιμου τοῦ Ὁμολογητῆ, ἀλλὰ ποῦ νὰ τὸ καταλάβουν μερικοί), εἶναι καὶ ἀξιοπεριφρόνητα. Στὸ πλαίσιο λοιπὸν τῆς ἀποδοχῆς τῆς αὐθεντίας τῶν Πατέρων, δὲν νοιάζει κανέναν ἐὰν οἱ ἐν ἀγνοίᾳ (ἢ ἐν γνώσει) τους sola scripturίζοντες “ἀποροῦν” ὅτι “είναι δυνατόν η άκτιστη ενέργεια του Θεού να προκαλεί τόσο πόνο έστω κι αν γι’αυτό φταίει εξ ολοκλήρου ο κολασμένος;;”. * Φυσικά, καὶ εἶναι δυνατόν. Ἐπειδὴ δηλαδὴ αὐτὸ κάθεται ἄσχημα στὸ στομάχι τους, ἢ τοῦ Σχολαστικοῦ ἢ τοῦ Λούθηρου, ἔχει καμμιὰ σημασία; Καμμία! Αὐτοὶ ἂς συμφωνήσουν μὲ τὸν Σχολαστικισμό***, ποὺ λέει ὅτι δὲν εἶναι ἄκτιστη ἡ κόλαση -μὲ τὴν ἔννοια ποὺ προειπώθηκε!- κι ἂς ἐναντιώνονται στὸν Παλαμᾶ (λέγοντας “το συμπέρασμα που βγάζουν ακόμη και ίδιοι είναι, ο Θεός θα είναι η κόλαση για τους κολασμένους!!!!” λὲς καὶ δὲν τὸ ἔβγαλαν οἱ Πατέρες αὐτό, αἰῶνες πρίν, ἀλλὰ μόνο κάποιοι σύγχρονοι θεολόγοι ποὺ τάχα καινοτομοῦν**). Αἴ, ἐμεῖς θὰ προτιμήσουμε τὸν Παλαμᾶ. Αὐτοί, ποὺ διαμαρτύρονται ὅτι τοὺς λέμε αἱρετικοὺς ἐπειδὴ διαφωνοῦν μὲ τοὺς Πατέρες καὶ συμφωνοῦν μὲ τοὺς αἱρετικούς, ἂς προτιμήσουν τὶς ἀπόψεις τῶν αἱρετικῶν καὶ τὴν κόλαση τοῦ Δάντη.
* Μᾶλλον ἡ ὕψιστη μορφὴ πόνου ποὺ μποροῦν νὰ συλλάβουν εἶναι ὁ σωματικός, ὁπότε λένε: «Σιγὰ τὸ πράμα, τώρα, νὰ βασανίζεσαι ἀπὸ τὶς ἄκτιστες ἐνέργειες, πολὺ λάιτ κόλαση!». Βλ. ἑπόμενο σχόλιό μου.
**Ἀποσιωποῦν βεβαίως τὴν ἄποψη τῶν Πατέρων ὅτι εἶναι οἱ ἁμαρτωλοὶ αὐτοὶ ποὺ βλέπουν ὡς κόλαση καὶ βάσανο τὸν Θεό, ἐξαιτίας τῆς ἀμετανοησίας τους, κι ὅτι ὁ Θεὸς ὁ ἴδιος δὲν τιμωρεῖ/κολάζει κανέναν.
*** Ξέχασα ὅτι οἱ ἴδιοι ποὺ ὑποστηρίζουν τὸν ἀντιπαλαμικὸ σχολαστικισμό, παλιὰ ὑποστήριζαν τὰ σχολαστικιστικὰ (ἀριστοτελικά!) περὶ δυνάμει κορωνιασμένου καὶ ἄλλες τέτοιες σοφίες. Μιὰ φορὰ σχολαστικισμός, γιὰ πάντα σχολαστικισμός.
Ὅταν, φυσικά, κάποιος ἐρωτᾶται 1,2,3,4 φορὲς ἐὰν εἶναι Ὀρθόδοξος, καὶ ἀποφεύγει νὰ ἀπαντήσει, τότε δὲν φταῖμε ἐμεῖς ποὺ τὸν χαρακτηρίζουμε αἱρετικό.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Ὅπως εἶπε ἕνας «σύγχρονος θεολόγος» γιὰ νὰ δείξει τὴν ἀστειότητα τῆς δυτικῆς ἀντίληψης περὶ κόλασης: Μακάρι ἡ κόλαση νὰ εἶχε σωματικὰ βασανιστήρια, ὥστε νὰ ξέχναγαν οἱ κολασμένοι γιὰ λίγο τὴν «ἀνεκλάλητη ὀδύνη» τοῦ νὰ βλέπουν τὶς ἄκτιστες ἐνέργειες ὡς βασανισμό, καὶ τὸ Θεὸ ὡς τιμωρό.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Πράγματι, η ιδέα ότι ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης πρεσβεύει την αποκατάσταση με την έννοια της άρνησης της αιωνιότητας της κόλασης δεν στέκει:
«The position of modern commentators that negate the possibility of condemnation can be induced from a misunderstanding: the identification of the disappearance of death with eternal beatitude. They identify universal salvation and universal resurrection. One cannot but be in agreement
with M. Ludlow in affirming that death is destined to disappear. But one absolutely cannot sustain that every human being, at the end of time, will necessarily participate in the divine intimacy. This would do violence to Gregory’s thought, who in no passage affirms something similar. For him, the final victory signifies simply the destruction of the power of sin and death, that is to say the universal resurrection. But he who has chosen to be without God, that is to not be a man, will remain always in that condition. This is not an evil since a double negation constitutes an affirmation: the evil one who says no to God does nothing other than confess the goodness of God. Hell as such cannot be considered an evil.
[…]
Nyssian eschatology needs to be analyzed from the perspective of the theology of the image and of the collocation of human nature, in its essentially historical and social dimension, at the interior of the exitus-reditus schema, where the origin and term coincide with the Trinity.
The possibility of condemnation is here a consequence of the refusal on the part of man of his model, that is the refusal of Christ, with whom he is called to identify himself through sacramental and mystical μίμησις. Condemnation is thus understood as dehumanization and exclusion from participation in the divine intimacy, that is as the hunger for goods, which consists precisely in the exclusion from participation but not from the knowledge of the final victory of Christ and not from the submission of all things to him.
The misunderstandings in the reading of Nyssian eschatology appear then due to a modern hermeneutic remeasuring of an Origenistic leaning, and to a comprehension of the ontological profundity of Gregory’s gnoseology that is perhaps insufficient. It is necessary also to recall the equivocal identification of universal salvation and universal resurrection.»
[Πηγή: Giulio Maspero, Trinity and Man: Gregory of Nyssa’s Ad Ablabium (Supplements
to Vigiliae Christianae, vol. 86). Leiden-Boston: Brill, 2007, σελ. 91,93]
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Ἀκοῦν μερικοὶ «ἀποκατάσταση στὸν Ὠριγένη» (ποὺ λέει ὅτι καὶ οἱ δαίμονες στὸ τέλος θὰ ἐπιστρέψουν στὸ Θεό), «ἀποκατάσταση στὸν Νύσσης», «ἀποκατάσταση στὸν Μάξιμο», καὶ σκέφτονται «ἀποκατάσταση εἶναι καὶ τὰ τρία».
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Μπορούν όσο θέλουν να εντρυφήσουν στην….πανεπιστημιακή τους θεολογία, νομίζοντας ότι θεολογουν. Εμείς θα αρκεστουμε σε αυτούς που, όντως αυθεντικοί θεολόγοι, έγιναν κοινωνοί του θείου φωτός όπως, π.χ. ο Άγιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής. Αλήθεια, ποιοι είναι θεολόγοι, η νηπτικοι πατέρες ή οι…. συντάκτες και αρθρογράφοι της Σύναξης;
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Καλησπέρα σας.
Νομίζω πως ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς διδάσκει ότι οι θείες ενέργειες είναι άκτιστες και είναι ο θεός εξού και ο χαρακτηρισμός *θείες*.
Ο Θεός είναι και η Ουσία αλλά και οι ενέργειες αν και υπάρχει διάκριση στα δύο αυτά. Άλλο Ουσία και άλλο ενέργειες.
Άρα ορθώς μπορεί να λεχθεί ότι αν το πυρ της Κολάσεως θεωρηθεί άκτιστο, άκτιστη ενέργεια του Θεού τότε το πυρ αυτό είναι ο Θεός.
Φιλικά αλλά πάνω από όλα να τα λέμε όπως έχουν
Μου αρέσει!Μου αρέσει!