ταυτίσεις

…μιλά για την αυταπάτη που μας θολώνει το νου όταν ερωτευόμαστε και μας κάνει να πιστεύουμε ότι μπορούμε να κατακτήσουμε τόσο βαθιά τον άλλον που θα γίνει ένα με την εικόνα που έχουμε φτιάξει.

Ἀπὸ ἐδῶ

Ἡ αὐταπάτη αὐτὴ δὲν ἔγκειται στὸ ὅτι ὁ ἄλλος γενικὰ δὲν μπορεῖ νὰ γίνει ἕνα μὲ τὴν εἰκόνα ποὺ ἔχουμε φτιάξει γι’ αὐτόν, ἀλλὰ στὸ ὅτι δὲν μπορεῖ διαρκῶς, αἰώνίως, νὰ ταυτίζεται μὲ αὐτὴ τὴν εἰκόνα. Ἂν σκεφτόμαστε τὴν αἰωνιότητα, δηλαδὴ ὅτι ὁ ἄλλος θὰ μπορεῖ νὰ εἶναι διαρκῶς αὐτὸ ποὺ θέλουμε ἢ φανταζόμαστε, τότε θὰ ἀπογοητευτοῦμε. Τὸ πράγμα ἔχει κι ἄλλες προεκτάσεις. Λέμε ὅτι ἐμεῖς ἔχουμε κάποια ταυτότητα, πράγμα που σημαίνει ὄχι ὅτι ταυτιζόμαστε μὲ τὸ περιεχόμενό της, ἀλλὰ ὅτι θέλουμε καὶ προσπαθοῦμε νὰ ταυτιστοῦμε μὲ κάποιες ἰδέες, στάσεις ζωῆς, ἀνθρώπους-πρότυπα κ.λπ. Κανεὶς ὅμως δὲν μπορεῖ νὰ ταυτίζεται διαρκῶς κι ἐπιτυχῶς μὲ τὴν οὐσία τῆς ταυτότητάς του. Αὐτὴ τὸν καθορίζει, τὸν ἀλλάζει ὁλοκληρωτικὰ ἴσως, ἀλλὰ ὁ ταυτιζόμενος δὲν «συγχωνεύεται» μαζί της ὥστε νὰ καταστεῖ ἔνσαρκη εἰκόνα της. Ὡς πεπερασμένο πλάσμα, ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει σταθερὴ καὶ ἀδιατάρακτη ταυτότητα (γι’ αὐτὸ καὶ κάθε φανφάρα περὶ ταυτότητας σημαίνει μιὰ ἐπιθυμία καὶ μιὰ προσπάθεια, τὸ πολύ, γι’ αὐτήν -κι ὄχι τὴν πραγμάτωσή της). Τὸ γεγονὸς αὐτὸ εἶναι τόσο πραγματικὸ ὅσο καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι καὶ ἡ εἰκόνα μας γιὰ τὸν ἄλλον ἐνσαρκώνεται μόνο μερικῶς ἀπὸ ἐκεῖνον. Κάποιες φορὲς καὶ γιὰ κάποια διαστήματα, πράγματικὰ μποροῦμε νὰ κατακτήσουμε τόσο βαθιὰ τὸν ἄλλον ὥστε αὐτὸς νὰ φτάσει νὰ βλέπει τὸν ἑαυτό του ὅπως τὸν βλέπουμε ἐμεῖς, π.χ. νὰ αὐτοθαυμαστεῖ γιὰ τὰ ὡραῖα του μάτια ἐπειδὴ ἐκφράζουμε ἐμεῖς τὸ θαυμασμὸ καὶ τὴν ἐπιθυμία μας γι’ αὐτά. Αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ κρατήσει γιὰ πάντα, ἀφοῦ ὁ ἄλλος εἶναι διαφορετικὸ ὄν, μὲ δική του φαντασία καὶ λογική. Ἀλλα τί κρατᾶ γιὰ πάντα;

…Με μια σειρά ιστοριών φωτογραφίζει πλήρως τη μεγαλύτερη παρεξήγηση του έρωτα: τη σύγκρουση της εξιδανικευμένης εικόνας στην οποία υποκύπτουμε παράφορα με την (φρικτή) πραγματικότητα του άλλου ατόμου. Γιατί τελικά όσο τέλειος κι αν είναι ένας άνθρωπος πώς να συναγωνιστεί με το ιδανικό που πάμε εμείς και χτίζουμε στο κεφάλι μας;

Ὑπάρχει κάτι τὸ ὑπερβολικὸ στὴν ὀπτικὴ αὐτὴ τῆς ἐξιδανικευμένης θέασης -ἀπὸ ἐμᾶς- τοῦ Ἄλλου, ἡ ὁποία (ὀπτική) εἶναι λάθος ἐκ προοιμίου. Ἡ ἐξιδανίκευση ποὺ κάνουμε γιὰ τὸν ἄλλον δὲν ἀφορᾶ τὴν τελειότητα σὲ κάθε τὶ ποὺ ἔχει μέσα του καὶ πάνω του τὸ ἀντικείμενο τῆς ἀγάπης μας, ἀλλὰ πτυχὲς τοῦ ἀτόμου αὐτοῦ οἱ ὁποῖες ἐνδιαφέορυν ἐμᾶς μόνο, καὶ καμμιὰ φορὰ οὔτε καὶ τὸ ἴδιο δὲν ἀντιλαμβάνεται ὡς προτερήματά του. Οἱ ἄλλες πτυχὲς του εἶναι ἢ φαντάζουν ἀδιάφορες, ἀνεκτές ἤ, ἐὰν εἶναι κάπως δυσάρεστες -ὄχι ἀποφασιστικὰ ὅμως- τροποποιήσιμες στὴν πορεία. Ἐν πάσῃ περιπτώσει, μποροῦν νὰ περιμένουν μπροστὰ στὴν θετικὴ ἔκπληξη μπροστὰ σὲ ὅ,τι βλέπουμε στὸν ἄλλον. Π.χ. ἂν ἐκείνη ποὺ ἔχω ἐρωτευτεῖ καπνίζει, καὶ ἀμέσως μετὰ μὲ φιλᾶ, ἀλλὰ ἡ μυρωδιὰ τοῦ καπνοῦ δὲν μ’ ἀρέσει τόσο πολύ (χωρὶς ὡστόσο νὰ ὑποφέρω ἀπὸ αὐτήν), τότε δὲν μὲ πειράζει καθόλου ὁ καπνός. Ὁ ἰδανικὸς ἀνθρωπος ποὺ φτιάχνουμε βλέποντας κάποιον καταρρέει μόνο ἐὰν τὰ στοιχεῖα του ἐκεῖνα ποὺ μᾶς τράβηξαν τὴν προσοχὴ καταρρεύσουν ἢ ἀτονήσουν. Στὴν πορεία τῆς σχέσης (αὐτὸ φυσικὰ ἀφορᾶ καὶ φιλικὲς σχέσεις) ἀναδύονται πιὸ καθημερινὰ ζητήματα, ποὺ μᾶς ἦταν ἄγνωστα, καὶ αὐτὰ μπορεῖ νὰ κάνουν τὴν ἰδανικὴ εἰκόνα νὰ ξεθωριάσει ἢ νὰ ἐξαφανιστοῦν. Δὲν ἀποκλείεται ὡστόσο αὐτὴ ἡ παρακμὴ νὰ μὴ λάβει χώρα. Εἴτε γιατὶ τὰ στοιχεῖα ποὺ μᾶς τράβηξαν τὴν προσοχὴ διατηροῦν τὴν ἕλξη τους εἴτε γιατὶ μὲ τὴ συναναστροφὴ γιὰ τὰ καθημερινὰ ζητήματα ἀνακύπτουν νέα θετικὰ στοιχεῖα. Γενικά, ἡ τελειότητα ποὺ ἀφορᾶ πτυχὲς τοῦ χαρακτήρα εἶναι κάτι ἄλλο ἀπὸ μιὰ κατάσταση «ἀγάλματος». Εἰδάλλως κάθε σχέση, φιλικὴ ἢ ερωτική, θὰ κατέρρεε γιατὶ ἡ ταυτότητα κάθε ἀνθρώπου ἄρα καὶ ἡ εἰκόνα του εἶναι ἀσταθής.