Category Archives: τέχνη

Ρητορικὸ τὸ ἐρώτημα. Ὁ Κωστῆς εἶναι τὸ ἀντίστοιχο τοῦ Ρίτσου: Ὁ Ρίτσος ἄνοιγε κάθε μέρα τὸ Ριζοσπάστη, διάβαζε ἕνα φασὸν «ἄρθρο δυστυχίας», καὶ μετὰ τὸ μετέτρεπε σὲ κοινωνικὸ ποίημα ὀργῆς καὶ ἀγώνα. Ὁ Κωστῆς Παλαμᾶς εἶναι κάτι χειρότερο, γιατὶ δὲν … Συνέχεια →

Ἡ ἐποχή μας, μετὰ τὸ ’70-’80, εἶναι ἡ ἐποχὴ στὴν ὁποία προβάλλεται ὅσο ποτὲ ἄλλοτε ἡ βία. Ἡ προβολὴ αὐτὴ εἶναι πρωτάκουστη, καὶ ἔχει τεράστιες ἀρνητικὲς συνέπειες στὴν ψυχοκοινωνικὴ ἀνάπτυξη τῶν παιδιῶν, τῶν ἐφήβων ἀλλὰ καὶ στοὺς ἐνήλικες. Ὅταν βλέπεις … Συνέχεια →

Ο Μεγαλέξαντρος του γλύπτη Παππά, που τοποθετήθηκε σήμερα στη λεωφόρο Αμαλίας, είναι τυπικό δείγμα μιας ντεκαφεϊνέ γλυπτικής, μνημειακής μόνο κατ’ όνομα. Μιας γλυπτικής χωρίς «γωνίες», πραγματικές και μεταφορικές, που έχει συλληφθεί αμυντικά, με το φόβο μήπως προσβάλει το κυρίαρχο εκθηλυσμένο … Συνέχεια →

Στὰ κανάλια, σκυλάδικα-ρόκ· ἕνας ἄλλοτινὸς «ἀστέρας» σκυλὰς ἔχει γίνει διπλάσιος, καὶ τὸν λυπᾶσαι μὴν σκάσει ἄξαφνα. Λουλούδια, λέηζερ καὶ πολὺ πάθος, ρέει τὸ σεκλέτι. Στὸ κρατικὸ κανάλι, παίζουν μουσικὲς παραδοσιακὲς μόνο ἀπὸ τρία γνωστὰ μέρη τοῦ Ἑλληνισμοῦ, πού, ὅπως φαίνεται, … Συνέχεια →

…ἀπὸ τοὺς ἄλλους; Μὲ τί ἐνοχλεῖται, λοιπόν, ὁ Κ. Κουτσουρέλης; Βάζει κάποια δῆθεν ἀντικειμενικὰ κριτήρια ἀνωτερότητας ἢ κατωτερότητας τῆς «ποιητικῆς τέχνης» τῶν ποιητῶν: Τὴν «κυκλοφορία των βιβλίων τους«, τὴν «απήχηση στο εξωτερικό«, τὰ διαδικτυακὰ εὑρήματα τῆς ἀναζήτησης μὲ τὸ ὄνομα … Συνέχεια →

Ἕνας ἀπὸ τοὺς γνωστότερους ἄραβες φιλοσόφους, ὁ ἂλ Φαραμπὶ (872 – 951), χρησιμοποίησε ἐπιχειρήματα ἀπὸ τὸν Πλάτωνα, προκειμένου νὰ ὑπερασπιστεῖ καὶ νὰ διακηρύξει τὸν ἰσλαμικὸ ἀνεικονισμό. …his real legacy might be the philosophical rationale that Al-Farabi provided for controlling creative … Συνέχεια →

S. E. Alcock, Graecia capta. The landscapes of Roman Greece, Cambridge 19963, σσ. 178-179: The most common examples of cult displacement are undoubtedly the innumerable statues removed from Greek cities and sanctuaries as “plunder” by Roman troops or by greedy … Συνέχεια →

Ὁ παπὰς ποὺ ἐπικαλεῖται τοὺς Iron Maiden. Ὁ Alice Cooper, ποὺ γέρασε κι ἔγινε χριστιανός. Ἀναγεννήθηκε. Τί ἄλλη ἀπόδειξη ἔχουμε; Ἐννοῶ γιὰ τὴν πολτοποίηση ἐγκεφάλων. Νὰ μείνουμε γιὰ πάντα ἔφηβοι, νὰ μὴν ἀποχωριστοῦμε τίποτε, καὶ νὰ ἐκλογικεύουμε τὴν ἐφηβικὴ «τρέλλα» … Συνέχεια →

Ὁ H. Hunger μᾶς λέει ὅτι χάρη στὶς ἀνθρωπιστικὲς τάσεις τοῦ Φωτίου ἡ φιλοσοφία στὸ Βυζάντιο δὲν ἔγινε ancilla theologiae. Ὁ ἰσχυρισμὸς αὐτὸς ἔχει μέγιστη δόση παραδοξότητας γιὰ τοὺς ἑξῆς καταρχὴν βάσικοὺς λόγους: α΄) Ὣς τὸν ἔνατο αἰώνα, ὅπου δρᾶ … Συνέχεια →

Αὐτὸ ποὺ λείπει καλλιτεχνικὰ στὴν Ἑλλάδα. Ἀλλὰ θὰ μοῦ πεῖς, μήπως τῆς ἀπέμεινε καὶ τίποτε ὥστε νὰ τῆς λείπει μόνο κάτι; Ἡ μάχη τοῦ Κουλίκοβο Οἱ ρῶσοι στρατιῶτες θὰ ἔλεγα ὅτι εἶναι ἀπὸ 75 ὣς 100%  βυζαντινοί. Κι οἱ Τοῦρκοι … Συνέχεια →

Ἡ ἀναγούλα ποὺ πλέον παρουσιάζεται ὡς νοσταλγία τοῦ ἐμετοῦ μὲ τὸν ὁποῖο τὸ ἀκατονόμαστο κανάλι πότιζε καθημερινὰ τοὺς Ἕλληνες. Τοὺς τίτλους τῶν σειρῶν στὸ παρακάτω βίντεο προφέρουν μὲ αἰσθησιακὸ ὕφος οἱ πρωταγωνιστὲς καὶ μεγάλοι σκηνοθέτες -γιὰ νὰ ξανανοιώσουμε λίγη ἀπ’ … Συνέχεια →

Ὁ Μεταξᾶς τὸ 1938 διέταξε νὰ ἀποχρωματιστοῦν τὰ σπίτια τῶν Κυκλάδων καὶ νὰ βαφτοῦν ὅλα ἄσπρα, μὲ ἀσβέστη, ἔπειτα ἀπὸ τὶς συμβουλὲς ἑνὸς διάσημου δυτικοῦ ἀρχιτέκτονα, τοῦ φιλοχιτλερικοῦ Le Corbusier. Ἡ πραγματικότητα εἶναι ὅτι τὰ σπίτια τῶν Κυκλάδων ἦταν βαμμένα … Συνέχεια →

Οἱ ἀρχιτέκτονες ποτὲ δὲν ἔψαξαν γιὰ τὸ ἑλληνικὸ ἀστικὸ σπίτι, ποτὲ δὲν τὸ μιμήθηκαν ἐπίμονα (γιὰ νὰ ἔχουν δικαίωμα νὰ τὸ ξεπεράσουν προσθέτοντας καινοτομίες). Οἱ χαμουτζῆδες χαρακτήριζαν τούρκικο ὁτιδήποτε παλαιότερο τοῦ Ὄθωνα. Πέρα ἀπὸ τὰ νεοκλασσικά, τὰ ἄλλα ἦταν τούρκικα. … Συνέχεια →

Πηγή  “Song of Russia” … A box office hit, it told the story of an American conductor who tours the USSR on the eve of the war and falls in love with beautiful Soviet pianist, Nadya. On his tour through … Συνέχεια →

Στὶς δυτικὲς ἀναπαραστάσεις τῆς εἰσόδου στὰ Ἱεροσόλυμα, ὁ Χριστὸς φαίνεται νὰ κάθεται σὰν καβαλάρης πάνω στὸν γάιδαρο, μὲ κάθε πόδι του σὲ διαφορετικὴ πλευρὰ τοῦ ζώου. Τὸ μοτίβο αὐτὸ προέρχεται ἀπὸ τὴν αὐτοκρατορικὴ εἴσοδο τοῦ θριαμβευτῆ αὐτοκράτορα (adventus). Ἀντίθετα, στὶς … Συνέχεια →

Ὅπως εἶχε πεῖ παλιὰ ὁ Νίκος Ματσούκας, ὅταν οἱ Δυτικοὶ στοχαστὲς κι ἐρευνητὲς ἀνακαλύψουν τὴν ἀξία τοῦ Βυζαντίου, τότε θὰ τὴν ἀνακαλύψουμε κι ἐμεῖς. Συμπληρώνω: καὶ τὶς ἀρχαῖες ἑλληνικὲς καὶ πρωτοχριστιανικὲς ρίζες τοῦ Βυζαντίου. Ὣς τότε, ξανασυμπληρώνω, μποροῦμε μόνο νὰ … Συνέχεια →

καὶ ἡ γυνὴ ἔφυγεν εἰς τὴν ἔρημον, ὅπου ἔχει ἐκεῖ τόπον ἡτοιμασμένον ἀπὸ τοῦ Θεοῦ, ἵνα ἐκεῖ τρέφωσιν αὐτὴν ἡμέρας χιλίας διακοσίας ἑξήκοντα. Bamberg Apocalypse, Reichenau, περὶ τὸ 1010

Ρωμανικὲς ἐκκλησίες, μὲ χοντροὺς ὡραίους τοίχους, ξύλινες στέγες (δὲν μποροῦσαν νὰ φτειάξουν πέτρινες) καὶ λιγοστὸ φῶς.  

Βέβαια, στὸ Ἀντίφωνο δὲν ἔχουν ἀπομαγνητοφωνητές -ἀπὸ ἐπιλογή, φαντάζομαι. Πάντως, τὸ βίντεο εἶναι καλό, ἂν καὶ βαριέμαι τὰ βίντεο πέραν τοῦ δεκάλεπτου.

Ἡ ἀνακοίνωση τοῦ Κρατικοῦ Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης γιὰ τὸ χριστουγεννιάτικο δέντρο τοῦ Δήμου Ἰωαννίνων Σιγὰ μὴ δὲν ὑπερασπίζονταν τοὺς ὁμοϊδεάτες τους. Ἡ κοινοτοπία τοῦ μοντερνισμοῦ χαρακτηρίζεται «θάρρος». Δηλαδή, γιὰ νὰ ἀποκρυπτογραφήσουμε τὴν ἀνακοίνωση: Τὸ καλλιτεχνικὸ κατεστημένο θεωρεῖ τὸν ἑαυτό του … Συνέχεια →

Καὶ τὸ δέντρο τῆς πόλης: Δὲν φτάνει ποὺ εἴχαμε / ἔχουμε τὸ βρέφος Χριστὸ-Μουσουλμάνο πρόσφυγα, φέτος ἔχουμε χριστουγεννιάτικα δέντρα, βαρετὲς ἀπομιμήσεις τῆς σοβιετικῆς πρωτοπορίας. Μερικοὶ δὲν ἀντέχουν νὰ μὴ σέβονται τοὺς συμβολισμοὺς τῶν Χριστιανῶν καὶ τὴν παράδοση. Ὁ σοβιετικὸς πύργος-μνημεῖο: … Συνέχεια →

Παλιότερα, σὲ συζητήσεις γιὰ τοὺς στίχους τῆς μουσικῆς, ἔγραφα ὅτι βρίσκω ἀνούσιο νὰ γίνεται ἀποδεκτὴ ἡ λογικὴ τοῦ «Πνευματάνθρωπου» (τοῦ «πνευματικοῦ ἀνθρώπου», τοῦ «διανοούμενου»), ὁ ὁποῖος ἂν γιὰ κάτι ἄξιζε νὰ ἔρθει στὴ ζωή, αὐτὸ ἦταν νὰ μπαίνει ὡς πρόθυμος στὴ λίστα μὲ … Συνέχεια →

Ἄπειρες φορὲς, ἡ πρὸ Κρίσης ἐποχὴ ἔχει κατακριθεῖ ὡς μιὰ ἐποχὴ ἀστακομακαρονάδας καὶ τηλεθέασης. Αὐτὸ δὲν εἶναι λανθασμένο. Οὔτε εἶναι λανθασμένη ἡ ἐπισήμανση ὅτι οἱ περισσότεροι ἐπικριτές (Μνημονιακοὶ καὶ ἀριστεροί, ἐπίσης μνημονιακοὶ ἢ μή) κατέκριναν ἑτεροχρονισμένα τὴν ἐποχὴ ἐκείνη, μετὰ … Συνέχεια →

Μιὰ φορὰ κι ἕναν καιρό, οἱ ἀστοὶ βαρέθηκαν αὐτὲς τὶς φρικτὲς τιμωρίες μὲ τὶς ὁποῖες ἀπειλοῦσε ἡ χριστιανικὴ κοσμοθέαση τοὺς πλούσιους, καὶ δὲν τοὺς ἄφηνε νὰ εἶναι ἐπὶ γῆς θεοί, νὰ κάνουν ὅ,τι θέλουν. Μετά, κι οἱ πεπαιδευμένοι εὐγενεῖς σκάρωναν … Συνέχεια →

Δὲν βλέπω πολὺ σινεμά, ἀλλὰ νά μιὰ κριτικὴ ταινίας. Πηγή Ἡ τέχνη ὑποβιβάζεται (τόσο ποὺ ἀναιρεῖται) στὸ ἐπίπεδo τῆς (κούφιας) αἰσθητικῆς, γίνεται στυλιζάρισμα. Ποὺ πάλι μὲ τὴ σειρά του ὁδηγεῖ ἀναπόδραστα στὸ κίτς· στὴν κενότητα μίας ἡδονικῆς μορφῆς ποὺ ἐξαντλεῖται … Συνέχεια →

Γιὰ κακὴ τύχη τῆς ταινίας, ἔβλεπα ἢ ἔπεσα χτὲς στὴ διάσωση τοῦ φαντάρου Ράιαν. Εὐτυχῶς, βλέπω μόνο ἀσπρόμαυρες ἑλληνικές, καὶ νοστάλγησα τὶς παλιές, ἐπίσης ἀσπρόμαυρες, μεταπολεμικὲς μὲ θέμα τὸν πόλεμο. Μάλιστα, πέτυχα σχεδὸν τὴν ἀρχή, ἀμέσως μετὰ ὅπου ἀποβιβάζονταν οἱ … Συνέχεια →

Προσοχὴ ἐκεῖ ποὺ λέει ὅτι τὰ ἀρχαιοελληνικὰ ἀγάλματα ἀπὸ τὰ μέσα τοῦ 5ου αἰ. π.Χ. δὲν ἦταν ρεαλιστικά. Κάτι τέτοιο ἀκούγεται περίπου ὡς ἱεροσυλία γιὰ τὸν μέσο Ἑλληνοδυτικό, καὶ πιστεύω ὅτι τὸ βίντεο διευκρινίζει τὰ πράγματα αὐτά. Βεβαίως, κάποια στιγμὴ ἀκούγεται … Συνέχεια →

Ἐπειδὴ ποτὲ δὲν πρόσεχα τοὺς στίχους σὲ ὁποιοδήποτε εἶδος μουσικῆς, ξένο κι ἑλληνικό, μοδέρνο καὶ μή, ἀναπόφευκτα δὲν μπόρεσα ποτὲ νὰ δῶ τοὺς μουσικάντηδες ὡς ἐκπροσώπους τῆς μιᾶς ἢ τῆς ἄλλης μορφῆς πνευματικότητας. Ἂς ποῦμε, τὸ ρὸκ δὲν χρειάζεται νὰ … Συνέχεια →

Ἔκανα τὸ λάθος, λέει, καὶ προχτὲς ἔκατσα στὴν τηλεόραση καὶ εἶδα τὴν ταινία «Δεκαπενταύγουστος», στὸ κανάλι τῆς Βουλῆς. Τὰ γνωστὰ φρικιαστικά, ὅπου πρέπει νὰ δείξουμε πόσο δυστυχισμένοι εἴμαστε. Εἰδικὰ στὶς γιορτές. Ἡ ταινία δείχνει 3 ἢ 4 (μπερδεύτηκα) ἱστορίες παράλληλα, … Συνέχεια →

Κουλτουριάρικοι ἔρωτες.

Ἂν σήμερα τὸ μεγαλο πέος διαφημίζεται ἀπὸ ἑταιρεῖες καὶ ταινίες σὲ δισεκατομμύρια κακομοίρηδες καὶ κακόμοιρες σὲ βάρος κάθε στατιστικῆς ἢ ἄλλης βιολογικῆς ἐξήγησης, στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα τὸ μεγάλο πέος ἦταν ἀπόδειξη βαρβαρικῆς καταγωγῆς ἢ ἠλιθιότητας. Πηγή there was a time … Συνέχεια →

τῆς τσόντας: Προσέξτε τὸ σχόλιο: Ὁ νεραϊδοπαρμένος Ἀριστερὸς νομίζει ὅτι οἱ βουδιστικοῦ στυλ πόζες τῆς κοπέλας εἶναι «ἀρχαιοελληνικῆς» ἐκφραστικότητας καὶ πλαστικότητας -ἐνῶ ἀκόμη καὶ ὁ τίτλος τοῦ ἄρθρου ἀναφέρεται σὲ γιόγκα. Θὰ ρωτήσετε, τί σχέση ἔχει ἡ γιόγκα κι ὁ πολιτισμός … Συνέχεια →

Οἱ Ἄραβες καὶ οἱ Σημίτες, γενικά, φοβόντουσαν νὰ ἀπεικονίσουν ἀνθρώπινες μορφές. Αὐτὸ ἴσως προερχόταν ἀπὸ τὸ φόβο γιὰ τὴ μαγικὴ δύναμη τῆς εἰκόνας, στὴν ὁποία πίστευαν καὶ οἱ Ἑλληνορωμαῖοι. Ἁπλά, οἱ δεύτεροι θεωροῦσαν ὅτι εἶχαν βρεῖ τρόπους διαχείρισης τῆς μαγικῆς … Συνέχεια →

Τοῦ Χάλαρη. Θυμᾶμαι ποὺ κάποιος ἁπλὸς ψάλτης ἐξέφραζε τὴν δυσαρέσκειά του γιὰ διάφορα κακὰ ποὺ ἔβρισκε στὴ βυζαντινὴ μουσικὴ τοῦ Χάλαρη. Δὲν ξέρω ἀπὸ μουσικές, ἀλλὰ ἡ κριτική του μοῦ φάνηκε μέσα στὰ ὅρια τοῦ φθόνου. Μήπως γιατὶ κακῶς διαισθάνθηκε … Συνέχεια →

Μαθαίνει ἕνας μικρὸς συγγενὴς πιάνο καὶ ἠλεκτρικὴ κιθάρα. Τοῦ λέω»γιατί δὲν παίζεις στὸ πιάνο τὸ Τῆς Λαρίσης τὸ Ποτάμι;». Κομπλάρει κάπως. Αὐτὸ ἤθελα, γιατὶ στὸ κάτω-κάτω, τέτοια τραγούδια μεταξὺ ἀστείου κι ἀστείου τὰ ἀκούω κι ἐγώ. Συνεχίζω: «Θὰ μποροῦσες νὰ … Συνέχεια →

Ἀνεξάντλητες πηγὲς ἔμπνευσης γιὰ τὸν Νεοέλληνα.

Στὴν προηγούμενη ἀνάρτηση παρατέθηκε τμῆμα τῆς ἄποψης ποὺ ἔχει ὁ Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος γιὰ τὸν Ἐλύτη. Τοῦ προσάπτει διάφορα. Μὲ μερικὰ ἀπὸ αὐτὰ συμφωνῶ καὶ μὲ μερικὰ ἄλλα διαφωνῶ. Ἄλλωστε, οὔτε ἐμένα μ’ ἀρέσουν ὁ Ἐλύτης κι ὁ Σεφέρης (κι ὁ … Συνέχεια →

Ἐλευθερόπολις

Μωσαϊκὸ 120 τ.μ. ποὺ βρέθηκε τὸ 2015 στὰ Ἄδανα μὲ παραστάσεις ζώων καὶ ἑλληνικὸ κείμενο τοῦ προφήτη Ἠσαΐα: Τοτε ο λύκος θα βόσκη μαζή με το αρνί, και η λεοπάρδαλις θα κατοική μαζή με το ερίφιον, το μοσχάριον και ο … Συνέχεια →

Ὅταν μεταξὺ τῶν δυὸ εὐγενῶν καὶ πανάρχαιων ἐθνῶν, Ἑλλήνων καὶ Περσῶν, δὲν εἶχαν παρεισφρήσει ἀκόμη Τουρανοὶ καὶ Σαρακηνοί.

κι ὄχι ἐκεῖνες τοῦ Ὀδυσσέα

Ἐσκουιλίνος λόφος, Ρώμη, 1ος αἰ. π.Χ. Σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν κλασσικὴ ἐποχή, στὴν ὁποία δὲν ὑπῆρχε ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν τοπιογραφία καὶ ὁ ἄνθρωπος ἦταν τὸ ἐπίκεντρο τῆς ζωγραφιᾶς, οἱ Ρωμαῖοι ενδιαφέρθηκαν γιὰ τὰ τοπία. «Σε τελική ανάλυση, η Ελληνική τέχνη … Συνέχεια →

Βυζαντινοὶ πολυτελεῖς δίσκοι. Χρειάστηκαν πολλοὶ  Ἄβαροι καὶ Σλάβοι νὰ ρημάζουν τὴ χερσόνησου τοῦ Αἵμου, καὶ –ταυτόχρονα– πολλοὶ Πέρσες νὰ καταστρέφουν πόλεις στὴ Μ. Ἀσία, γιὰ νὰ σταματήσει ἡ παραγωγὴ καὶ νὰ μποῦμε στοὺς Σκοτεινοὺς Αἰῶνες (β’ μισὸ 7ου – ἀρχὲς … Συνέχεια →

Ἀντίθετα πρὸς τὴν αὐτοεκπληρούμενη προφητεία τῶν ἐχθρῶν τῆς παράδοσης, πὼς οἱ φίλοι τῆς παράδοσης εἶναι πολιτικὰ συντηρητικοί (μαζὶ μ’ αὐτοὺς κι οἱ καλλιτέχνες φίλοι τῆς παράδοσης, οἱ ὁποῖοι θεωροῦνται ἀπὸ τοὺς ἐχθροὺς τῆς παράδοσης ὡς ἐθνικιστὲς κι ὄχι καλλιτέχνες), ὁ … Συνέχεια →

  Ἡ προσωποποίηση τῆς πόλης μὲ μιὰ γυναίκα (ποὺ ταυτίζεται ἐνίοτε μὲ τὴν Τύχη της πόλης) ἡ ὁποία φορᾶ ὡς διάδημα τὰ τείχη τῆς πόλης εἶναι μια ἑλληνικὴ συνήθεια, ποὺ ἀνιχνεύεται ἀπὸ τουλάχιστον τὰ ἑλληνιστικὰ χρόνια. Ἡ Τύχη τῆς Ἀντιόχειας … Συνέχεια →

Πᾶ νὰ πεῖ ἀφανισμὸς κάθε ἀναφορᾶς σὲ κάποιον, ἐξαφάνιση τῆς μνήμης του -ὡς βιολογικὴ παρουσία ἔχει ἤδη ἐξοντωθεῖ. Κλασικὴ ρωμαϊκὴ συνήθεια Ὅπως ὁ μικρὸς Γέτας (ἐκεῖ μὲ τὸ σβησμένο πρόσωπο), τοῦ ὁποίου τὴ μνήμη ὁ μετέπειτα αὐτοκράτορας Καρακάλλας -φτυστὸς ἡ … Συνέχεια →

Ἕνας διοικητὴς (ὑπαρχίας ἢ ἐπαρχίας) τοῦ 4ου αἰώνα, ἀξιωματοῦχος τοῦ Μ. Κωνσταντίνου. Οἱ ρυτίδες εἶναι ἀπαραίτητες σύμφωνα μὲ τὴν αἰσθητικὴ τῆς τέχνης τῆς ἐποχῆς, ὥστε νὰ καταδειχθεῖ ἡ ἔγνοια καὶ ἡ φροντίδα τοῦ ἀπεικονιζόμενου προσώπου γιὰ τὸ κοινὸ καλό καὶ … Συνέχεια →